KOMUNIKAT
Zgodnie z Ustawą Prawo Atomowe (Dz. U. 2019, poz. 1792 z póź. zm.) w terminie do 22.09. 2021 Kierownicy jednostek organizacyjnych:
- dostosują programy zapewnienia jakości do wymagań określonych w przepisach art. 7 ust. 2a i 2b ustawy:
2a. Program zapewnienia jakości obejmuje w szczególności:
1) podział między pracownikami jednostki organizacyjnej odpowiedzialności oraz zadań w zakresie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej;
2) sposób realizacji wymagań dotyczących funkcjonowania, konserwacji i utrzymania źródeł promieniowania jonizującego oraz dotyczących wyposażenia związanego z tymi źródłami;
3) sposób zabezpieczenia źródeł promieniotwórczych przed uszkodzeniem, kradzieżą i dostaniem się w ręce osób nieuprawnionych;
4) system zarządzania sytuacjami zdarzeń radiacyjnych.
2b. W jednostce ochrony zdrowia obejmuje również:
1) systematycznie planowane i wykonywane działania konieczne dla zapewnienia ochrony radiologicznej osób poddawanych ekspozycjom medycznym, o których mowa w art. 33a, w celu zminimalizowania prawdopodobieństwa wy-
stąpienia i skali ekspozycji niezamierzonych lub narażeń przypadkowych;
2) wdrożenie wewnętrznego systemu rejestracji i analizy zdarzeń obejmujących lub potencjalnie obejmujących ekspozycje niezamierzone lub narażenia przypadkowe, odpowiednio do zagrożenia powodowanego przez działalność wykonywaną przez tę jednostkę;
4) w sytuacji ekspozycji niezamierzonej lub narażenia przypadkowego – przygotowanie informacji dla lekarza kierującego oraz lekarza prowadzącego, a także pacjenta lub jego przedstawiciela, o ekspozycji niezamierzonej lub narażeniu przypadkowym oraz o wynikach analizy tej ekspozycji lub tego narażenia
- Kierownicy jednostek organizacyjnych wykonujących w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy działalność związaną z narażeniem, o której mowa w art. 4 ust. 1 pkt. 11.
1) opracują system zarządzania sytuacjami zdarzeń radiacyjnych
2) dokonają analizy zagrożeń,
3) dostosują zakładowy plan postępowania awaryjnego do wymagań określonych w przepisach ustawy
4) prześlą wojewodzie właściwemu ze względu na miejsce wykonywania działalności związanej z narażeniem dostosowany zgodnie
z pkt 3 zakładowy plan postępowania awaryjnego wraz z wynikami analizy zagrożeń,
Program szkolenia dla wewnętrznej ekipy awaryjnej:
Temat 1. Podstawowe zasady ochrony radiologicznej 0,5godz
– optymalizacja i limit użytkowy dawki
-osłony przed promieniowaniem jonizującym
– wpływ odległości i czasu na pochłoniętą dawkę
Temat 2. Biologiczne skutki działania promieniowania jonizującego 1 godz
– własności promieniowania jonizującego;
– poziomy narażenia na zdolność do wykonywania pracy( zadania),
-fazy i objawy choroby popromiennej – zagrożenie dla zdrowia i życia
Temat 3. Działanie i obsługa przyrządów dozymetrycznych 1godz
– rodzaje detektorów promieniowania jonizującego,
– przyrządy do pomiaru: dawki, mocy dawki (równoważnik dawki),
Temat 4. Działania interwencyjne 0,5 godz
-awaria aparatów wytwarzających promieniowanie jonizujące
Temat 5. Podstawowe wielości i jednostki dozymetryczne 0,5 godz
– dawka pochłonięta, równoważna, skuteczna,ekspozycyjna
Opracował
Kierownik jednostki organizacyjnej
ZAKŁADOWY PLAN POSTĘPOWANIA AWARYJNEGO:
1.Dane podstawowe jednostki organizacyjnej:
a) nazwa, siedziba, adres i numer telefonu
b) numer faksu lub adres e-mail
c) Rodzaj wykonywanej działalności związanej z narażeniem , kategoria zagrożeń, (załącznik nr 5 do ustawy). Działalność związana z narażeniem zostaje zakwalifikowana do III kategorii narażenia i dotyczy:
– stosowania urządzeń wytwarzających promieniowanie jonizujące na terenie jednostki organizacyjnej w pracowni rentgenowskiej oraz poza pracownią,
– uruchamiania pracowni, w których stosowane są źródła promieniowania jonizującego.
1 a) Zezwolenia na wykonywanie działalności związanej z narażeniem, określenie komórki organizacyjnej prowadzącej bezpośrednio tę działalność.
1 b) Schemat organizacyjny jednostki organizacyjnej, powiązania między komórkami i osobami zajmującymi stanowiska w zakresie przygotowania i reagowania na zdarzenie radiacyjne – z wyjątkiem działalności wykonywanej jednoosobowo i osobiście.
- Imię , nazwisko i dane kontaktowe:
- Kierownika Jednostki Organizacyjnej – imię, nazwisko, nr tel. / e-mail/,
- Osoby odpowiedzialnej za wewnętrzny nadzór nad realizacją zadań z zakresu przygotowania i reagowania na zdarzenie radiacyjne – imię , nazwisko, nr tel. /e-mail/,
- Inspektora Ochrony Radiologicznej- numer, typ i data obowiązywania jego uprawnień ( z wyłączeniem aparatów do zdjęć wewnątrzustnych),
- Zakres obowiązków członków ekipy awaryjnej oraz ich dane kontaktowe;
Członkami grupy awaryjnej są pracownicy jednostki organizacyjne, posiadający uprawnienia do obsługi aparatury rtg.
- wymienić osoby oraz ich dane kontaktowe
- Dane kontaktowe organów i służb, które mogą być zaangażowane w likwidację zagrożenia:
- najbliższej jednostki Państwowej Straży Pożarnej 998 lub 112,………………………
- najbliższej stacji pogotowia ratunkowego 999 lub 112, ……………………………….
- najbliższej jednostki Policji 997 lub 112,………………………………………………….
- Państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego (dla woj. Małopolskiego: Kraków Prądnicka 76, tel. 12 254 95 55)
5. Wykaz sprzętu awaryjnego:
– środki ochrony osobistej ( fartuchy, kołnierze) oraz dozymetry indywidualne.
6. Plan jednostki organizacyjnej:
- zawiera:
- rozmieszczenie aparatów rtg,
- drogi ewakuacji, miejsce zbiórki,
- miejsca przechowywania sprzętu awaryjnego,
(załącznik: plany z projektów ochrony radiologicznej oraz ppoż)
7. Lista mogących potencjalnie wystąpić sytuacji awaryjnych oraz procedur postępowania awaryjnego;
- uszkodzenie głowicy/kołpaka aparatu rtg – należy zaniechać dalszej pracy i zgłosić usterkę do serwisowi aparatu,
- aparat rtg pomimo zwolnienia przycisku ekspozycji nadal emituje promieniowanie, blokada systemu sterowania aparatem rtg – aparat należy wyłączyć z gniazdka, lub wyłączyć dopływ zasilania
- mechaniczne uszkodzenie aparatu rtg-wyłączyć aparat,
- kradzież aparatu rtg na terenie obiektu: wezwać policję,
- utrata kontroli nad aparatem rtg: wezwać policję,
- stałe przekraczanie poziomów referencyjnych dawek: przeprowadzić audyt wewnętrzny
- podwyższone odczyty dawek indywidualnych pracowników: przeprowadzić postępowanie wyjaśniające.
8. procedury postępowania (pkt 7). , sytuacji awaryjnych.
- W razie awarii aparatów rtg zostaną one niezwłocznie wyłączone i zabezpieczone przed przypadkowym włączeniem.
- kryteria uruchomienia planu postępowania awaryjnego:
-kryterium do uruchomienia planu postępowania awaryjnego jest zauważenie przez operatora aparatu rtg lub inną osobę , potencjalnych sytuacji awaryjnych wymienionych w pkt.7.
- Działania podejmowane w celu ochrony ludności i pracowników jednostki organizacyjnej przed promieniowaniem jonizującym, zoptymalizowanych dla poszczególnych działań awaryjnych.
W razie zaistnienia zdarzenia radiacyjnego wstrzymuje się dalszą pracę medycznej pracowni rtg do czasu wyjaśnienia przyczyn zaistniałej sytuacji.
(Przerwanie zasilania aparatu rtg powoduje brak narażenia pracowników, pacjentów, ogółu ludności.)
W razie awarii, personel obsługujący aparat rtg dokonuje wstępnej oceny sytuacji w celu ustalenia, czy awaria ograniczona jest wyłącznie do uszkodzenia aparatu rtg, czy też doszło do narażenia pracowników, pacjenta i środowiska/uszkodzenia zainstalowanych osłon stałych.
– kierownik jednostki organizacyjnej podejmuje decyzję czy aparat rtg nadaje się do dalszej eksploatacji.( serwis dokonuje przeglądu technicznego, dokonuje naprawy, przeprowadzane są testy odbiorcze);
– w przypadku uszkodzenia osłon stałych: dokonuje się naprawy osłon oraz przeprowadza się pomiary osłon stałych.
Postępowanie pracownika stwierdzającego zaistnienie zdarzenia radiacyjnego:
– niezwłoczne wyłączenie aparatu rentgenowskiego w sposób określony w instrukcji obsługi, a następnie powiadomienie kierownika jednostki organizacyjnej.
W powiadomieniu podać:
– imię, nazwisko i stanowisko lub funkcję osoby stwierdzającej zaistnienie zdarzenia radiacyjnego,
– numer telefonu, z którego dzwoni osoba powiadamiająca,
– dokładną lokalizację miejsca zdarzenia,
– krótki opis zdarzenia.
Bezzwłocznie powiadomić:
1) kierownika jednostki organizacyjnej:, tel. ……
2) inspektora ochrony radiologicznej: tel. …..
3) Osoby odpowiedzialnej za wewnętrzny nadzór nad realizacja zadań z zakresu przygotowania i reagowania na zdarzenie radiacyjne – tel. ……
Postępowanie kierownika jednostki organizacyjnej:
Jeżeli zachodzi taka potrzeba, niezwłoczne jest powiadomienie:
- Państwowej Straży Pożarnej : 998 lub 112
- Pogotowia Ratunkowego: 999 lub 112
- Policji: 997 lub 112
- zorganizowanie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym;
- zorganizowanie zabezpieczenia miejsca zdarzenia w celu uniemożliwienia przebywania, osób postronnych w miejscu zdarzenia;
- określenie dokładnej lokalizacji zdarzenia;
- określenie danych osób poszkodowanych w wyniku zdarzenia;
- powiadomienie Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego.
W powiadomieniu podać:
dane dotyczące jednostki organizacyjnej,
opis przebiegu zdarzenia, dokładnej lokalizacji zdarzenia, danych osób
poszkodowanych w wyniku zdarzenia,
informacji dotychczas podjętych działaniach zabezpieczających miejsce zdarzenia;
11.Poziomy odniesienia dla sytuacji zdarzenia radiacyjnego, o których mowa w art. 20 ust. 2-4 i art. 83e ustawy;
- W przypadku zdarzenia radiacyjnego należy dołożyć starań, o ile jest to możliwe, żeby członek ekipy awaryjnej nie otrzymał dawki przekraczającej wartość rocznej dawki granicznej dla pracowników.
- W przypadku gdy spełnienie wymagania, o którym mowa w ust. 1, nie jest możliwe, dawki skuteczne (efektywne) otrzymane przez członków ekip awaryjnych muszą mieścić się w zakresie poziomów odniesienia dawek skutecznych (efektywnych) określonych w odpowiednim planie postępowania awaryjnego.
- Wartości poziomów odniesienia dawek skutecznych (efektywnych), o których mowa w ust. 2, ustala się na poziomie poniżej 100 mSv, z wyjątkiem przypadku narażenia wyjątkowego, o którym mowa w ust. 4.
- W przypadku narażenia wyjątkowego wynikającego z działań mających na celu:
a) ratowanie życia ludzkiego,
b) zapobieżenie groźnym dla zdrowia skutkom promieniowania jonizującego,
c) zapobieżenie wystąpieniu katastrofalnych warunków – wartości poziomów odniesienia dawki skutecznej (efektywnej) określone w odpowiednim planie postępowania awaryjnego mogą przekraczać 100 mSv, ale nie mogą przekraczać 500 mSv.
d) Wartości poziomów odniesienia dawek skutecznych (efektywnych) dla osób z ogółu ludności w przypadku zdarzenia radiacyjnego powinny być co do zasady ustalone na poziomie poniżej 100 mSv.
12.Zdarzenia, które mogą skutkować powstaniem skażeń promieniotwórczych.
Uwaga! Nie dotyczy aparatów rtg stosowanych w medycznych pracowniach rtg i poza medycznymi pracowniami rtg
13.Plan ćwiczeń i szkoleń w zakresie reagowania na zdarzenie :
– Wstępne i okresowe szkolenia pracowników, podnoszenie wiedzy na temat ochrony radiologicznej oraz wpływu promieniowania jonizującego na organizm żywy ( dotyczy skrócenia czasu przebywania w narażeniu oraz stosowaniu osłon osobistych przed promieniowaniem jonizującym).
– Szkolenie wewnętrznych grup awaryjnych, zgodnie z programem szkoleń, opracowanym przez kierownika jednostki organizacyjnej.
– Ćwiczenia odbywać się będą raz na dwa lata. Z przeprowadzonych szkoleń i ćwiczeń zostanie sporządzona dokumentacja ich realizacji, która należy przechowywać przez okres nie krótszy niż 5 lat.
– Szkolenie będzie odbywało się w formie wykładu lub prezentacji, kierownik jednostki organizacyjnej wyznaczy osobę odpowiedzialną za szkolenia.
14.Data obowiązywania zakładowego planu postępowania awaryjnego, częstotliwość jego aktualizacji.
Podpis kierownika jednostki organizacyjnej: …….